شیوع فراگیر ویروس کرونا اقتصاد جهانی را به زانو درآورده اما قرنطینه خانگی و محدودیت‌هایی که به اجرا گذاشته شده، به رونق بعضی کسب‌و‌کارها انجامیده است. البته این نوع موفقیت‌ها بدون شرط و شروط هم نبوده است. به‌عنوان مثال، بسیاری از مردم به خرید اینترنتی روی آورده‌اند که قاعدتا خبری خوش برای تجارت دیجیتال است.
این تحول برای بعضی از شرکت‌ها مفید بوده اما ارقامی که بزرگ‌ترین موسسه دست‌اندرکار فروش اینترنتی، یعنی آمازون منتشر کرده، داستان متفاوتی را بازگو می‌کند. این شرکت که تحت مدیریت جف بزوس، ثروتمندترین مرد جهان است، در اواسط ماه آوریل به‌عنوان یکی از برندگان شیوع کرونا معرفی شد، چون مشتریان برای تامین نیازهای خود به آن هجوم بردند؛ به نحوی که براساس گزارش‌ها، فروش آمازون به ثانیه‌ای ۱۱هزاردلار رسید. نتیجه اینکه ارزش سهام آمازون هم به رکورد جدیدی دست یافت.
هزینه ویروس کرونا
با این همه، دو هفته بعد حسابداران شرکت آمازون نوای دیگری را سر دادند. به گفته آنها با انتشار گزارش سه‌ماهه عملکرد شرکت انتظار می‌رود برای نخستین‌بار طی سال‌های اخیر، آمازون متحمل زیان شده باشد. اگرچه این شرکت بین ماه‌های ژانویه و مارس از افزایش کم‌سابقه فروش و درآمد سرشار برخوردار بود، اما هزینه آن هم به سرعت افزایش یافت زیرا برای انجام سفارش‌های مشتریان ناگزیر شد 175هزار نیروی کار اضافی را استخدام کند. این شرکت چهارمیلیارددلار را نیز برای هزینه‌های ناشی از ویروس کرونا پرداخت کرد که شامل خرید وسایل حفاظتی شخصی برای کارکنان و ضدعفونی کردن انبارهای غول‌آسا بود. این هزینه از مجموع سود آمازون در سه ماهه اول سال گذشته میلادی، که 5/2میلیارددلار بود، بیشتر است. آمازون در گذشته در برابر درخواست برای به رسمیت شناختن سندیکاها و اتحادیه‌های صنفی مقاومت کرده و تاکید داشته است که کارکنان همیشه می‌توانند به طور مستقیم با مدیریت ارتباط بگیرند و مسائل خود را حل و فصل کنند. قبل از اعلام هزینه‌های ناشی از شیوع کووید19، آمازون با انتقادهایی در مورد کوتاهی در زمینه حفاظت کارکنان در برابر این بیماری مواجه بود و ناگزیر شد تمهیدات گسترده و پرهزینه‌ای را در این زمینه به اجرا بگذارد.
پیشتازی نتفلیکس
صنعت سرگرمی خانگی قطعا برنده شرایط قرنطینه بوده و بر پایه‌های رشد تقاضا که حتی قبل از وضعیت فعلی هم آغاز شده بود، از رونق قابل‌توجهی برخوردار شده است. طی چند سال اخیر، رسانه‌های جاری بیش از پیش محبوبیت یافته‌اند. در حالی که طی دوسال گذشته، شمار مشتریان سینماها در سراسر جهان ۱۸درصد رشد کرد، عضویت در نتفلیکس از رشد چشمگیر ۴۷درصدی برخوردار شد. عجیب هم نیست که با الزام مردم به ماندن در خانه، صنعت سرگرمی خانگی رونق بگیرد. در جریان قرنطینه خانگی در ایتالیا و اسپانیا، استفاده بار اول از اپ نتفلیکس به ترتیب ۵۷ و ۳۴درصد افزایش یافت. در شرایط کنونی، مردم بیش از همیشه به سرگرمی و فاصل‌گیری روانی و فراموشی شرایط دشوار فعلی نیاز دارند. روز ۲۲ آوریل نتفلیکس اعلام کرد که بین ماه‌های ژانویه و مارس، ۱۶میلیون‌نفر به مشتریانش افزوده شده است.
نگرانی در مورد تولید
اما این ماجرا هم جنبه دیگری دارد که چندان خوشایند نیست. قرنطینه و محدودیت فعالیت‌های اقتصادی بخش قابل توجهی از تولید فیلم و سریال را متوقف کرده است. علاوه‌بر این، شیوع ویروس کرونا باعث کاهش ارزش برابری پول بسیاری از کشورها در برابر ارزهای معتبر خارجی به‌ویژه دلار شده؛ در حالی که شرکت نتفلیکس در آمریکا مستقر است و درآمد دلاری آن از مشتریان جدید در حد انتظار نبوده است. شرکت دیزنی، یکی دیگر از شرکت‌های عمده آمریکایی در صنعت سرگرمی هم مقداری سود و مقداری زیان کرده است. با اعلام قرنطینه خانگی، دیزنی ناگزیر شد پارک‌های سرگرمی خود را ببندد که به گفته باب چاپک، رئیس این شرکت، دست کم 4/1میلیارددلار زیان به بار آورده است. اما همزمان، افزایش تقاضا برای رسانه جاری (استریمینگ) دیزنی سر به فلک کشیده است. این بخش از فعالیت شرکت دیزنی با عنوان دیزنی‌پلاس در ماه نوامبر سال گذشته راه‌اندازی شد و در همین چند ماهه، شمار مشتریان آن به حدود ۵۵میلیون نفر رسیده و این رقمی است که برای رسیدن به آن، نتفلیکس هفت سال انتظار کشید.
تدارکات معیوب
قاعدتا انتظار می‌رود رشد سفارش‌های اینترنتی، برای شرکت‌های حمل‌و‌نقل و تحویل کالا به خانه‌های سفارش‌دهندگان سودآور باشد. تصویر واقعی به این سادگی نیست. دو شرکت عمده آمریکایی تحویل کالا، یعنی فدکس و یو‌پی‌اس که از جمله بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان در این زمینه هستند، از دولت آمریکا کمک خواسته‌اند زیرا مقررات قرنطینه خانگی و محدودیت‌های آن به بروز دشواری در بخش تدارکات منجر شده است. در حالی که خرید اینترنتی توسط اشخاص و خانواده‌ها افزایشی سرسام‌آور داشته، نقل و انتقال و تحویل به کسب و کارها و موسسات تجاری که بخش سودآور فعالیت موسسات حمل‌و‌نقل و تحویل کالا بوده عملا متوقف شده یا کاهش فراوان داشته است. تا این لحظه، سود «یو‌پی‌اس» نسبت به سال گذشته ۲۶درصد کاهش یافته است. قرنطینه خانگی برای صنعت تحویل خواربار به خانه‌ها هم آمیزه‌ای از نعمت و نکبت به همراه آورده است. در برخی از کشورها و شهرهای جهان، به رستوران‌ها اجازه داده شده است تا فعالیت خود را فقط برای تحویل به نشانی مشتری ادامه دهند. اما اگرچه سفارش تحویل خواربار به طرز قابل توجهی افزایش یافته، سفارش برای تحویل غذای آماده رشد چندانی نداشته است. خبرگزاری رویترز گزارش کرده شرکت‌های عمده تحویل غذا در اروپا از جمله جاست-ایت و اوبر-ایت، که کارشان تحویل غذا از رستوران‌ها و مراکز طبخ به مشتریان است، با کاهش تقاضای روزانه مواجه شده‌اند؛ در حالی که رشد تقاضا برای تحویل خواربار به خانه‌ها دو رقمی شده است.
باشگاه‌های ورزشی و بدنسازی در قرنطینه
محدودیت رفت‌و‌آمد و سفر، خبر فاجعه‌باری برای باشگاه‌های ورزشی و بدنسازی بوده است اما فروش تجهیزات ورزشی و بدنسازی افزایش یافته زیرا مردم به انجام تمرین‌های ورزشی در خانه روی آورده‌اند. به‌عنوان مثال، مراکز فروش اینگونه تجهیزات از وزنه گرفته تا مت یوگا در استرالیا با هجوم مشتریان و کمبود کالا مواجه شدند. فروش تجهیزات و لوازم ورزشی به شدت افزایش یافته و حتی در برخی کشورها کمبود وجود دارد. بخش به اصطلاح «آمادگی جسمانی دیجیتال» هم از این رونق بی‌نصیب نمانده است. به گزارش شرکت مشاوران استراتژی آنالیتیکس، فروش ساعت‌های هوشمند در چند ماه اول سال جاری میلادی نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۲۲درصد افزایش یافت. مربیان بدنسازی شخصی هم تلاش کرده‌اند به جای آموزش رودررو و شخصی، از اینترنت برای این منظور استفاده کنند اما قرنطینه خانگی برای بسیاری از دست‌اندرکاران فعالیت‌های ورزشی و بدنسازی دشواری به همراه داشته است. شرکت باشگاه‌های زنجیره‌ای کول-فیت در هند در اول ماه می ۸۰۰ نفر از کارکنان خود را بیکار کرد و تعدادی از شعبه‌های خود در سراسر این کشور را بست. به کارکنان باقیمانده هم فقط نیمی از حقوق و دستمزد پرداخت می‌شود. از آنجا که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان ناگزیر به دورکاری شده و از خانه کار می‌کنند، تجهیزات و امکانات ارتباط اینترنتی به‌شدت مورد تقاضا بوده است. شرکت زوم، ارائه‌دهنده تسهیلات کنفرانس ویدیویی، پیشتاز بهره‌مندی از رونق در این بخش بوده است. به گفته شرکت تحقیقات بازرگانی سنسور تاور، در ماه آوریل، اپلیکیشن «زوم» ۱۳۱ میلیون‌بار دانلود شد که 60 برابر دانلود آن در مدت مشابه سال قبل بود. براساس این گزارش، ۱۸درصد از این رقم به هند تعلق دارد و بعد از آن، ایالات متحده با ۱۴درصد رشد در رده دوم قرار دارد. زوم به وسیله مطلوب ارتباط نه‌تنها برای بسیاری از شرکت‌ها و موسسات بلکه برای اشخاص عادی هم تبدیل شده است.
ارتباط از راه دور
اکثر مردم از نسخه رایگان اپلیکیشن زوم استفاده می‌کنند اما این نسخه محدودیت‌هایی از جمله محدودیت زمانی دارد. درآمد زوم از مشتریانی است که نسخه ممتاز این اپ را خریداری می‌کنند. طی سه‌ماهه اول سال جاری، این شرکت از محل فروش اپلیکیشن توانست ۱۲۲ میلیون دلار درآمد کسب کند که دوبرابر فروش آن در مدت مشابه سال قبل بوده است. یکی دیگر از برندگان ارتباط از راه دور، شرکت اسلک است. این شرکت پلتفرم پیام‌رسانی فوری را ارائه می‌دهد که شرکت‌ها و موسسات مختلف از آن برای ارتباطات داخلی استفاده می‌کنند. فروش این شرکت بین ماه‌های ژانویه و مارس دوبرابر شد.
سهام پِی‌پال
پِی‌پال، بزرگ‌ترین شرکت پرداخت‌های دیجیتالی در جهان، به‌شدت از شیوع ویروس کرونا آسیب‌دیده و سود آن طی سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۰ به ۸۴ میلیون‌دلار تنزل کرد. این رقم تقریبا یک‌هشتم سودی است که طی مدت مشابه سال گذشته کسب کرد. ارزش سهام این شرکت در روز هفتم ماه می به سرعت افزایش یافت و به رکوردی بی‌سابقه دست یافت. دلیل این تناقض از نظر بازار سهام چیست؟ بسیاری از مردم با مشکلات مالی مواجه هستند و تلاش می‌کنند در دوران قرنطینه و محدودیت فعالیت اقتصادی، در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنند. این وضعیت در عین حال می‌تواند مشوق مراجعه به خدمات پرداختی دیجیتال باشد که نشانه‌ای مثبت برای آینده پی‌پال است. بین ماه‌های ژانویه و مارس، پِی‌پال 10 میلیون حساب را ثبت کرد و نقل و انتقال پول از طریق این شرکت به ۱۹۹میلیارددلار رسید که در مقایسه با مبلغ ۱۶۱میلیارد و 500میلیون‌دلار در مدت مشابه سال گذشته، حاکی از رشدی قابل توجه است.
منبع: BBC.CO.UK
